Struktury organizacyjne najniższych szczebli bialeńskich wojsk lądowych.
Autor: Ronon Dex
Struktury organizacyjne Wojsk Lądowych zostały oparte na systemie brygadowym z zapewnieniem właśnie brygadom jak największej samodzielności i zdolności do działania nawet bez wsparcia ze szczebla wyższego. Zastosowano dwa typy brygad zmechanizowanych – ciężką i lekką. Brygada ciężka ma gąsienicowe bojowe wozy piechoty, a brygada lekka ma kołowe bojowe wozy piechoty. Podobne różnice występują w przypadku wozów wsparcia ogniowego – w brygadach lekkich kołowe, a w ciężkich gąsienicowe. Każda brygada ma 3 bataliony zmechanizowane, przy czym w te w brygadach ciężkich mają po dwie kompanie zmechanizowane i dwie kompanie czołgów, natomiast w brygadach lekkich bataliony mają po trzy kompanie zmechanizowane i jedną kompanię czołgów. Biorąc pod uwagę, że bataliony zmechanizowane mają własną kompanię wsparcia (samobieżne moździerze 120 mm) oraz dość rozbudowaną logistykę to również zdolność batalionów do samodzielnego działania jest bardzo duża. Poniższy artykuł dotyczy najniższych szczebli dowodzenia czyli drużyny, plutonu i kompanii.
DRUŻYNA
Drużyna (realowa) w postaci jaką znamy obecnie, swoje początki miała pod koniec PWS we Francji . To właśnie armia francuska wprowadziła w plutonie zamiast (stosowanych wówczas powszechnie) odrębnych sekcji strzelców i odrębnych sekcji broni maszynowej – jednolite drużyny, które liczyły 13 żołnierzy i miały po jednym ręcznym karabinie maszynowym. W latach 20-tych system odrębnych sekcji broni maszynowej i odrębnych sekcji strzelców funkcjonował równolegle z systemami jednolitych drużyn, ale już w latach 30-tych jednolita drużyna stała się w zasadzie standardem (choć były jeszcze wyjątki). Liczebność drużyn wahała się od 8 do 20 żołnierzy, choć najczęściej było to 11-13 żołnierzy. Zasadniczo uzbrojeniem drużyny był jeden karabin maszynowy – zwykle ręczny karabin maszynowy, ale w połowie lat 30-tych pojawił się w Niemczech uniwersalny karabin maszynowy. W okresie DWS nastąpiły dwie zmiany w organizacjach drużyn – po pierwsze zaczęto zwykle ograniczać liczebność drużyn do około 10 żołnierzy, co było związane z usprawnieniem dowodzenia, a po drugie w niektórych armiach zaczęto drużyny uzbrajać w dwa karabiny maszynowe. Początkowo pojawiało się to tam, gdzie przyjęty typ rkm-u miał niedostateczną szybkostrzelność praktyczną, w stosunku do przeciwnika używające broni bardziej „wydajnej ogniowo”. Z chwilą rozpowszechnienia się uniwersalnych karabinów maszynowych (zasilane z taśmy nabojowej, wymienne lufy) tendencja mnożenia broni maszynowej w drużynach została zatrzymana i pojawiła się ponownie dopiero w chwilą pojawienia się powszechnie karabinków maszynowych czyli broni maszynowej strzelającej amunicją pośrednią. Co prawda karabinek maszynowy z zasilaniem taśmowym pozostał formalnie bronią zespołową, to z racji mniejszej masy i mniejszej masy amunicji jest obsługiwany w zasadzie przez jednego żołnierza. Obecnie nie istnieje w realu jakieś rozwiązanie, w tej materii „standardowe” – ilość oraz rozmieszczenie w plutonie zarówno ukm-ów, jak i kbkm-ów bywa różna. Same kbkm-y stosuje się również różne – zarówno zasilane taśmowo, będące w praktyce „zminiaturyzowanymi” (dzięki amunicji pośredniej) ukm-ami, jak również zasilane z magazynków, które bywają po prostu odmianą karabinka automatycznego, gdzie zastosowano cięższą lufę o większej „pojemności cieplnej” oraz dwójnóg i pojemniejszy magazynek.
Tworząc współczesne struktury bialeńskiej armii należało przyjąć odpowiednią liczebność drużyny i plutonu oraz możliwie optymalny ich skład i uzbrojenie.
Liczebność drużyny determinują możliwości przewozowe zastosowanych wozów bojowych. W przypadku armii bialeńskiej zarówno gąsienicowy, jak i kołowy bojowy wóz piechoty ma 3-osobową załogę oraz miejsca dla 8 żołnierzy desantu. Przyjęcie układu drużyny 11-osobowej byłoby bardzo atrakcyjne – bo wtedy po spieszeniu można by utworzyć dwie 4-osobowe sekcje. Niestety w takim przypadku nie pozostałoby ani jedne wolne miejsce w pojeździe. Na taki krok trudno się jednak zdecydować, ponieważ w toku działań bojowych nie można by w żaden sposób wzmocnić drużyny i plutonu np. poprzez przydzielenie specjalisty, którego w drużynie nie ma np. sapera lub snajpera.
Przyjęto więc drużynę 10-osobową, która składa się z dowódcy, 6 żołnierzy działających w spieszeniu oraz 3-osobowej załogi BWP (dowódca, który jednocześnie jest z-cą d-cy drużyny, działonowy oraz kierowca). Aby zachować odpowiednią siłę ognia w drużynie umieszczono dwa zasilane taśmowo karabinki maszynowe. W razie konieczności drużynę można podzielić na dwa zespoły ogniowe składające się ze strzelca/celowniczego kbkm, żołnierza uzbrojonego w karabinek z granatnikiem podwieszanym 40 mm oraz strzelca z karabinkiem, który dodatkowo jest wyposażony w lekki, jednorazowy granatnik przeciwpancerny.
Drużyna zmechanizowana – BWP kołowy
Drużyna zmechanizowana – BWP gęsienicowy
Taki układ umożliwia w razie potrzeby również modyfikację składu i uzbrojenia. Jeżeli z jakiś przyczyn karabinki maszynowe nie są bronią odpowiednią to można przydzielić drużynie uniwersalny karabin maszynowy. Można to zrobić na dwa sposoby:
1/ Korzystając z wolnego miejsca w BWP dołączyć do drużyny jedenastego żołnierza i jeden kbkm zamienić na ukm – z dwuosobową obsługą. Drużyna w tym przypadku będzie dysponować zarówno ukm, jak i jednym pozostałym kbkm – a ilość spieszanych żołnierzy wzrośnie do 8.
2/ Wymienić dwa kbkm, na jeden ukm – w tym przypadku jeden ze strzelców/celowniczych kbkm zostaje celowniczym ukm, a drugi jego pomocnikiem przenoszącym amunicję. W tym przypadku ilość spieszanych żołnierzy dalej wynosi 7, a w BWP pozostaje wolne miejsce.
Przyjęty układ zapewnia więc dość sporą elastyczność w działaniu.
PLUTON
Podobnie jak w przypadku drużyny skład plutonu w reglowych organizacjach również ewoluował. W czasie PWS i w latach 20-tych zwykle składał się z 4-6 sekcji (najczęściej 5), z których zwykle dwie były sekcjami karabinu maszynowego (zwykle lkm-u), a pozostałe były sekcjami strzelców (bez broni maszynowej). Gdy rozpowszechniła się drużyna jednolita (z rkm) to plutony składały się wówczas z 3 lub 4 drużyn i żaden układ nie był w przewadze. Jednocześnie stosowano czasami jako wsparcie na szczeblu plutonu sekcję/obsługę lekkiego moździerza lub granatnika – choć umieszczenie tego elementu w plutonie było równie popularne co stworzenie takiego wsparcia na szczeblu kompanii. W czasie DWS liczba drużyn zwykle kształtowała się na poziomie trzech, ale pod koniec wojny i bezpośrednio po jej zakończeniu coraz częściej pojawiał się dodatkowy element w plutonie czyli „drużyna ogniowa” czy „drużyna wsparcia” – gdzie lokowano dodatkową broń maszynową, broń stromotorową lub przeciwpancerną. Popularność takiego elementu spadła z czasem, gdy wsparcie ogniowe zaczęły udzielać coraz powszechniejsze i lepiej uzbrojone BWP. Jednak w szczątkowej formie takie elementy zdarzają się do dzisiaj.
Tworząc bialeńskie plutony najpierw należało ustalić jaką ilością wozów bojowych pluton będzie dysponował. Można było stworzyć zarówno plutony o 3 pojazdach, jak i o 4 pojazdach. Z punktu widzenia działań na pojazdach korzystniejszy jest układ plutonu z czterema pojazdami. O ile na otwartych przestrzeniach taki układ nie zyskuje przewagi nad układem z trzema pojazdami – to już na terenach urozmaiconych i zurbanizowanych przewagę zyskuje układ plutonu z czterema pojazdami. Cztery pojazdy plutonu w trudnym terenie działają parami, osłaniając się wzajemnie – co znacznie utrudnia ich zniszczenie z niespodziewanego kierunku. Dotyczy to zarówno czołgów, jak bojowych wozów piechoty oraz wozów wsparcia ogniowego.
Pojazdy plutonu zmechanizowanego (kołowe BWP)
Pojazdy plutonu zmechanizowanego (gąsienicowe BWP)
Decydując się układ czterech pojazdów w plutonie zmechanizowanym trzeba było odpowiednio wykorzystać możliwości przewozowe czwartego pojazdu – pojazdu dowódcy plutonu. Ponieważ w drużynach (w ich układzie typowym) są tylko karabinki maszynowe, to w stworzonej drużynie dowódcy (ponieważ pozostaje pod bezpośrednim dowództwem dowódcy plutonu) umieszczono uniwersalny karabin maszynowy z 2-osobową obsługą (celowniczy i jego pomocnik). Broń zasilana amunicją karabinową służy jako wsparcie ogniowe w sytuacjach gdy odpowiedniego wsparcia ogniowego nie mogą udzielić bojowe wozy piechoty. Z tego samego powodu w drużynie dowódcy umieszczono 3-osobową obsługę (celowniczy, pomocnik i amunicyjny) lekkiego działa bezodrzutowego. W drużynach bowiem znajdują się tylko lekkie jednorazowe granatniki przeciwpancerne, których możliwości zwalczania celów opancerzonych są dość ograniczone. Lekkie działo bezodrzutowe może zwalczać zarówno pojazdy lepiej opancerzone (choć współczesnym czołgom podstawowym może zagrozić tylko w bardzo sprzyjających okolicznościach), jak i przy zastosowaniu pocisków odłamkowo-burzących zwalczać siłę żywą oraz umocnienia polowe. Można też za jego pomocą postawić zasłonę dymną lub użyć pocisków zapalających. Szóstym żołnierzem w drużynie dowódcy jest sanitariusz. W bojowym wozie piechoty pozostaje jedno miejsce do wykorzystania w razie potrzeby wzmocnienia plutonu specjalistą nie występującym w jego składzie.
Drużyna dowodzenia – BWP kołowy
Drużyna dowodzenia – BWP gąsienicowy
Plutony czołgów oraz plutony wozów wsparcia ogniowego również liczą po 4 pojazdy. Rolę drużyny w zasadzie i teoretycznie spełnia załoga jednego pojazdu (czołgu lub WWO), ale wozy bojowe zasadniczo nie działają pojedynczo. W bialeńskich plutonach czołgów i wozów wsparcia ogniowego jeden z dowódców pojazdu jest dowódcą plutonu, a drugi jego zastępcą – w przypadku rozdzielania plutonu na półplutony każdy z nich dowodzi dwoma wozami bojowymi. W przypadku plutonu zmechanizowanego, gdy dowódca plutonu działa wraz z plutonem w spieszeniu jego zastępca, który jednocześnie jest dowódcą BWP przewożącego drużynę dowódcy plutonu – dowodzi wozami bojowymi plutonu. Jeżeli wozy są dzielone na dwie grupy to jedną z nich dowodzi jeden z dowódców pozostałych BWP.
Pojazdy plutonu wsparcia ogniowego
Pojazdy plutonu czołgów
KOMPANIA
Kompania jest w systemie organizacyjnym bialeńskiej armii pierwszym szczeblem, który posiada pewną samodzielność w działaniu. Osiąga to dzięki temu, że w jej składzie znajdują się elementy logistyczne. Dzięki temu kompania przez pewien czas może działać bez zewnętrznego zabezpieczenia z wyższych szczebli. Generalnie przy organizowaniu Wojsk Lądowych przyjęto coraz bardziej rozpowszechnioną zasadę dużej samodzielności niższych szczebli – kompanii, batalionów oraz brygad. Podstawowymi typami kompanii będących elementami bojowymi są kompanie zmechanizowane (zarówno na BWP kołowych, jak i gąsienicowych) i kompanie czołgów. Ich struktura jest podobna – kompanie zmechanizowane składają się z plutonu dowodzenia, trzech plutonów zmechanizowanych oraz plutonu wsparcia. Natomiast kompanie czołgów mają pluton dowodzenia i cztery plutony czołgów. W obu przypadkach elementami logistycznymi są umieszczone w plutonie dowodzenia dwie drużyny: drużyna gospodarcza i drużyna techniczna. Zanim przejdziemy do tych elementów trzeba zwrócić uwagę na jeszcze jeden element kompanii czyli jej dowodzenie. Zarówno w kompaniach zmechanizowanych, jak i w kompaniach czołgów występuje drużyna dowódcy. Przy czym w przypadku kompanii zmechanizowanej mieści się ona na jednym wozie bojowym – bojowym wozie piechoty. Liczy ona 13 żołnierzy z czego 10 w czasie działań porusza się właśnie BWP. Jest to dowódca kompanii (etatowo w stopniu kapitana), podoficer będący jego pomocnikiem oraz specjalista łączności, saper i podoficer sanitarny. Dodatkowo w tej drużynie występuje dwóch strzelców wyborowych. Zarówno snajperzy, jak i saper mogą być przydzielani w razie potrzeby do poszczególnych plutonów – jeżeli wymaga tego specyfika zadania. Jak wspomniałem w poprzednim wykładzie, w każdym BWP w plutonach jest zawsze jedno wolne miejsce – właśnie dlatego by móc przydzielić dodatkowego żołnierza o specjalności nie występującej w plutonie.
Drużyna dowódcy kompanii zmechanizowanej
Podoficer sanitarny jest żołnierzem o specjalności medycznej oraz wyższych kwalifikacjach niż sanitariusze w plutonach. Można go przyrównać do cywilnego zawodowego ratownika medycznego. Podoficer ten jest odpowiedzialny za kwestie medyczne kompanii i koordynuje działania sanitariuszy. Poza działaniami bojowymi podoficer sanitarny wraz z trzema sanitariuszami (po jednym w każdym plutonie) tworzą w kompanii komórkę, która zajmuje się sprawami sanitarno-higienicznymi pododdziału. Oprócz wymienionych siedmiu żołnierzy BWP dowódcy kompanii ma również trzyosobową załogę. Gdy kompania działa w spieszeniu dowódca ma do dyspozycji 6 żołnierzy, z których dwóch zwykle znajduje się bezpośrednio przy dowódcy – pomocnik dowódcy kompanii oraz specjalista łączności, który obsługuje przenośną radiostację. Dodatkowo drużyna dowódcy ma jeszcze trzech żołnierzy oraz trzy pojazdy: samochód terenowy oraz dwa motocykle. Samochód terenowy jest pojazdem dyspozycyjnym dowódcy – służy dowódcy kompanii jako środek komunikacji poza ścisłymi działaniami bojowymi. Trudno by dowódca kompanii np. na odprawę w batalionie jeździł BWP, a dowódca kompanii czołgów jeździł tam czołgiem. Zresztą i inni żołnierze funkcyjni w kompani miewają potrzeby kontaktu z odpowiednimi komórkami szczebli wyższych i niekoniecznie jest pożądane by udawali się tam za każdym razem przy użyciu pojazdów bojowych czy samochodów ciężarowych. W skład drużyny dowodzenia wchodzi też dwóch motocyklistów, którzy dysponują motocyklami terenowymi. Ich podstawowym zadaniem jest zabezpieczenie prawidłowego marszu kompanii, która ma łącznie 27 pojazdów (nie licząc tych dwóch motocykli). Do zadań tych żołnierzy należy rozpoznawanie drogi marszu kolumny kompanii, sprawdzanie jej przejezdności czy wyszukiwanie alternatywnej drogi dla ominięcia odcinków nieprzejezdnych. Zdecydowanie łatwiej zrobić to za pomocą motocykla terenowego niż jakiegoś samochodu… to co będzie odcinkiem nieprzejezdnym dla samochodu czy pojazdu bojowego jest zwykle łatwe do ominięcia na motocyklu. W czasie gdy kompania działa bojowo – to tych dwóch żołnierzy, podobnie jak kierowca samochodu terenowego ze swoim pojazdem są przydzielani do niebojowego elementu logistycznego kompanii, zwiększając jego ochronę i mobilność. Kompania zmechanizowana ma dwa elementy wsparcia – pluton wsparcia (o którym w dalszej części) oraz drużynę moździerzy. Drużyna moździerzy składa się z 10 żołnierzy z czego trzech stanowi załogę BWP. Co prawda dla transportowania tej drużyny można by użyć transportera opancerzonego, co pozwoliłoby zwiększyć liczebność obsług z 3 do 4 żołnierzy – ale przyjęto jednak wariant, że transportem drużyny będzie bojowy wóz piechoty. Jak wspomniałem w poprzednim wykładzie – wozy bojowe nie powinny działać pojedynczo, bo zwiększa to ryzyko ich zniszczenia. W przypadku BWP należącego do drużyny moździerzy stanowi on „parę” z bojowym wozem piechoty dowódcy kompanii.
Poza 3-osobową załogą BWP drużyna moździerzy ma jeszcze 7 ludzi: dowódcę drużyny i dwie 3-osobowe obsługi moździerzy 60 mm. Moździerze mają masę 18 kg i strzelają pociskami o masie 2 kg na odległość do 2300 m. Stanowią bezpośrednie wsparcie dla walczących w spieszeniu żołnierzy kompanii zmechanizowanej. W przypadku kompanii czołgów drużyna moździerzy nie występuje, a drużyna dowódcy ma po prostu dwa czołgi i dwie załogi tych pojazdów. W tym przypadku jeden z nich to czołg dowódcy kompanii, a drugi to czołg jego zastępcy (w kompaniach zmechanizowanych nie ma zastępcy dowódcy – jego rolę pełni jeden z dowódców plutonów). Ponieważ kompania czołgów ma 4 plutony to w razie potrzeby można ją podzielić na dwie części i przydzielić jako wsparcie np. dla dwóch kompanii zmechanizowanych. Pozostałe elementy drużyny dowódcy są identyczne jak w przypadku kompanii zmechanizowanej – czyli samochód terenowy z kierowcą oraz dwóch motocyklistów.
Drużyna dowódcy kompanii czołgów
Drużyna gospodarcza Posiadanie odpowiednio rozbudowanej drużyny gospodarczej daje kompanii pewną autonomiczność w działaniu. Należy bowiem pamiętać, że żołnierz potrzebuje nie tylko broni i amunicji (którą też trzeba uzupełniać) – ale musi się w coś ubrać, musi jeść i pić, musi mieć zapewniony jakiś sensowny nocleg oraz warunki sanitarne. Do zabezpieczenia tych spraw służy właśnie drużyna gospodarcza, której dowódcą jest szef kompanii – czyli podoficer odpowiedzialny za całokształt „gospodarki” kompanii. Ma on do dyspozycji 11 żołnierzy oraz 5 samochodów ciężarowo terenowych (trzy UVM-5-66, jeden UVM-6-88 i jeden UVM-6-44). Działania szefa kompanii wspiera dwóch pomocników oraz kancelista – ponieważ na szefie kompanii ciąży też obowiązek prowadzenia spraw administracyjnych.
Drużyna gospodarcza – kompania zmechanizowana
Jeden UVM-5-66 to pojazd szefa kompanii – przewozi on podręczny „magazynek szefowski”. Szef kompanii musi mieć bowiem pewien zapas umundurowania i wyposażenia dla żołnierzy kompanii. W czasie działań różne elementy mogą ulec zniszczeniu, uszkodzeniu lub zagubieniu i trudno oczekiwać by uzupełnienie różnych drobnych rzeczy za każdym razem realizować w oparciu o zaopatrzenie wyższego szczebla. Często po walce trzeba szybko odtworzyć gotowość bojową pododdziału i trzeba mieć możliwość uzupełnienia takich strat. Dwie kolejne ciężarówki tego samego typu są pojazdami bagażowymi – ponieważ ani w bojowych wozach piechoty (w przypadku kompanii zmechanizowanej), ani w czołgach (w przypadku kompanii czołgów) nie ma miejsca by żołnierze przewozili swój „dobytek”. Samochodami bagażowymi przewozi się więc plecaki żołnierzy kompanii oraz namioty. Duża, czteroosiowa ciężarówka terenowa UVM-6-88 o ładowności 15 ton jest pojazdem amunicyjnym kompanii. Przewozi ona dodatkową amunicję do broni strzeleckiej, działek BWP, dodatkowe pociski do lekkich dział bezodrzutowych, amunicję do moździerzy, granaty, przeciwpancerne granatniki jednorazowe itd. Oczywiście nie są to ilości pozwalające na całkowite uzupełnienie amunicji kompanii, ale można za pomocą tego zapasu uzupełnić częściowo zużyte w walce środki bojowe – zanim nie nastąpi „dostawa” z bardziej rozbudowanej logistyki wyższych szczebli. Ostatni pojazd drużyny gospodarczej to dwuosiowy samochód ciężarowo-terenowy UVM-6-44, który holuje kuchnię polową. Zabezpieczeniem wyżywienia kompanii w polu zajmuje się 4 żołnierzy, którzy poza kuchnią polową dysponują zapasem wody i żywności. W zależności od warunków (dostępu do wody) pozwala to na 2-3 dniową samowystarczalność kompanii pod względem żywieniowym.
Drużyna gospodarcza kompanii czołgów
Trzeba w tym miejscu zauważyć, że skład drużyny gospodarczej szczebla kompanii jest taki sam w wielu typach pododdziałów. Różnice występują w proporcjach i przeznaczeniu pojazdów. O ile bowiem z kompanii zmechanizowanej liczącej 178 żołnierzy są dwa samochody bagażowe to już w kompanii czołgów jest tylko jeden – bo ta kompania liczy 100 żołnierzy, z czego tylko 72 stanowi załogi czołgów, gdzie nie ma miejsca na „żołnierski dobytek”. Natomiast w drużynie gospodarczej kompanii czołgów są dwie czteroosiowe ciężarówki o ładowności 15 ton – bo amunicja używana w czołgach ma większą masę i zajmuje więcej miejsca. Podobne różnice w występują w innych typach pododdziałów szczebla kompanii (baterii w artylerii) – ale ogólnie sama „konstrukcja” i umiejscowienie drużyny gospodarczej jest taka same w zasadzie we wszystkich pododdziałach tego szczebla w Wojskach Lądowych. Drużyna techniczna Drugim elementem logistycznym kompanii jest drużyna techniczna. Jest ona dowodzona przez podoficera – technika kompanii i dysponuje jednym kołowym transporterem opancerzonym oraz dwoma samochodami ciężarowo-terenowymi. Transporter opancerzony umożliwia interwencje technika kompanii i jego trzech pomocników (mechaników) nawet w bezpośredniej bliskości przeciwnika. Czasem w działaniach pojazdy ulegają niewielkim awariom, których załoga (nie dysponująca specjalistyczną wiedzą i umiejętnościami w tej materii) sama nie usunie, a osoby o odpowiednich kwalifikacjach i ze specjalistami narzędziami mogą spowodować usunięcie awarii, przynajmniej w takim stopniu by pojazd mógł zostać wycofany. W przypadku pojazdów kołowych czyli w kompaniach zmechanizowanych na kołowych BWP, technik kompanii może za pomocą tego transportera nawet wyholować uszkodzony pojazd ze strefy zagrożenia – bez czekania na interwencję pojazdów ewakuacyjnych z wyższego szczebla.
Dwa pozostałe pojazdy drużyny to samochód ciężarowy UVM-6-88 należący do sekcji mechaniki pojazdowej – przewozi on głównie części zapasowe do pojazdów kompanii oraz specjalistyczne narzędzia potrzebne do ich wymiany „w polu”. Jego obsługę stanowi dwóch żołnierzy kierowca pojazdu i jeden mechanik (przy pracach naprawczych współpracuje on z trzema mechanikami, będącymi pomocnikami technika kompanii. Drugi samochód to UVM-6-44 – pojazd należy do sekcji uzbrojenia i łączności. Porusza się nim czterech żołnierzy, którzy specjalizują się w naprawie uzbrojenia oraz urządzeń łączności. Samochód przewozi poza narzędziami części zamienne do broni występującej na szczeblu kompanii (zarówno pokładowej BWP, jak i broni ręcznej żołnierzy kompanii) oraz zapasowe radiostacje i ich elementy. W pojeździe wozi się też niewielki zapas broni strzeleckiej oraz zapasowe lekkie działo bezodrzutowe – co pozwala wymienić sprzęt utracony w walce lub niemożliwy do naprawy „w polu”. Przede wszystkim są to dodatkowe karabiny maszynowe – jak wspomniano w poprzednim wykładzie można w drużynie zastąpić dwa kbkm-y przez jeden ukm. W przypadku kompanii czołgów skład drużyny technicznej jest identyczny – różni się tylko sprzęt i części zapasowe przewożone pojazdami obu sekcji oraz niektóre specjalistyczne kwalifikacje mechaników.
ELEMENT WSPARCIA W przypadku kompanii zmechanizowanej występują trzy plutony zmechanizowane oraz pluton wsparcia. Taki element oczywiście nie występuje w przypadku kompanii czołgów, która ma po prostu cztery jednolite plutony czołgów. Zasadniczo piechota zmechanizowana powinna działać przy wsparciu czołgów, ale nie zawsze jest to możliwe, szczególnie w brygadach typu lekkiego – gdzie na trzy kompanie zmechanizowane przypada tylko jedna kompania czołgów. Bojowe wozy piechoty – zarówno kołowe, jak i gąsienicowe mają działka kalibru 30 mm. Broń szybkostrzelna, ale pozwalająca niszczyć cele opancerzone w sposób ograniczony (nawet niektóre BWP mają odporność przedniego pancerze na pociski takiego kalibru) i ze względu na stosunkowo niewielką masę wystrzeliwanych pocisków mające również ograniczenia w niszczeniu umocnień polowych (mały ładunek wybuchowy) i siły żywej (niewielka ilość odłamków).
Pluton wsparcia kompanii zmechanizowanej (poj. kołowe)
Dlatego czwarty pluton kompanii zmechanizowanej dysponuje nie bojowymi wozami piechoty, ale wozami wsparcia ogniowego. W obu przypadkach (kołowych i gąsienicowych) są to pojazdy zbudowane w oparciu o bojowe wozy piechoty, ale zamiast wieży z działkiem 30 mm, mają większą wieżę z działem kalibru 105 mm. Zastosowanie większej wieży z takim działem spowodowało, że oprócz 3-osobowej załogi (dowódca, działonowy i kierowca) można w tyle pojazdu przewieźć tylko 4 dodatkowych żołnierzy – jednak przewożenia desantu się w tych pojazdach nie praktykuje. Miejsce w pojeździe jest wykorzystywane do przewożenia dodatkowej amunicji. Działa 105 mm mogą strzelać amunicją przeciwpancerną, co umożliwia niszczenie w zasadzie wszystkich, nawet silnie opancerzonych bojowych wozów piechoty i wozów wsparcia ogniowego przeciwnika oraz niektórych starszych typów czołgów. Przy czym w przypadku czołgów ograniczenie w zwalczaniu dobrze opancerzonych czołgów dotyczy tylko pancerza czołowego, bo z boku lub z tyłu za pomocą takiego działa można zniszczyć dowolny czołg. Drugim typem amunicji jest amunicja odłamkowo-burząca – pojazdy plutonu wsparcia pełnią więc rolę również „podręcznej” artylerii samobieżnej. Co prawda z racji umieszczenia takiego działa w stosunkowo niewielkiej wieży i ma stosunkowo lekkim podwoziu nie ma ona takiej skuteczności (lżejsze pociski) i donośności (armata niskociśnieniowa) jak artyleria samobieżna wyższego szczebla, ale za to jest to wsparcie znajdujące się blisko wspieranych pododdziałów i jest ono w bezpośredniej dyspozycji dowódcy kompanii.
Etaty pododdziałów w SZ RB: